Hygrophorus latitabundus

Wat je moet weten

Hygrophorus latitabundus is een schimmelsoort uit het geslacht Hygrophorus. Hij komt voor in Europese dennenbossen en heeft een voorkeur voor kalkrijke bodems. Hij draagt vruchten in de herfst en produceert grote, eetbare paddenstoelen met slijmerige hoeden en stengels.

De vruchtlichamen van Hygrophorus latitabundus zijn grote zwammen. De hoed is convex en licht umbonate, gekleurd grijs, bruin en olivaceous met een donkerder, bruinachtige centrum. Kenmerkend is dat hij bedekt is met een kleverige slijmlaag, vooral bij nat weer. De rand is ingerold. De diameter van de hoed kan 15 cm bereiken en naarmate hij rijper wordt, wordt hij platter. De witte lamellen zijn dik, afstandelijk en hebben een adnate aanhechting aan de zwak decurrente aanhechting aan de steel.

De witte stengel is lang, spoelvormig, dik en robuust. Hij is versierd met talrijke witachtige schilfers die bedekt zijn met een dikke laag slijm. De schilfers hebben de neiging bruin te worden. De schilfers en het slijm breiden zich uit van de basis van de stengel tot aan de rand, waar ze abrupt stoppen en een ringvormige zone vormen. Daarboven is de stengel wit en zichtbaar dunner. De stengel is tot 15 cm hoog en 2-4 cm dik.

Het witte vlees is dik en stevig, met een schimmelgeur en aangename smaak. Een identificatiehulpmiddel is de chemische reactie van het stengelvlees bij blootstelling aan een ammoniakoplossing. Bij deze soort verkleurt hij oranje-roest en vervolgens bruin aan de basis en okergeel aan de top.

Andere namen: Ebbenhout.

Paddenstoel identificatie

1. Kap

   Aanvankelijk convex, uitgroeiend tot bijna plat met een ingerolde rand en een brede lage umbo, soms binnen een brede centrale depressie; oppervlak glad, grijsbruin, roodbruin of olivaceous aan de rand en in toenemende mate zwartbruin naar het midden van de hoed toe. Zeer slijmerig als hij nat is, blijft lang kleverig bij droog weer. 3 tot 12 cm groot als hij volwassen is. Het vruchtvlees van de dop is wit.

2. Lamellen

   Wasachtig, gebogen, zwak aflopend en matig gespreid; wit wanneer jong, geleidelijk vlekkerig met bruin.

3. Stengel

   Wit met roodbruine fibrillen in de buurt van de hoed, maar bleker naar de stengelbasis toe; enigszins spoelvormig (iets verdikt net onder het midden en dan weer smaller naar de basis toe); slijmerig; 4 tot 12 cm lang, 1 tot 3 cm in diameter. Het stengelvlees is stevig en witachtig. (Het stengelvlees wordt roestig oranjegeel met KOH).

4. Sporen

   Ellipsvormig, glad, 7.8-11.4 x 5.1-7.5µm.

5. Sporenafdruk

   Wit.

6. Geur en smaak

   Geur vaag paddenstoelachtig; smaak mild.

7. Habitat & Ecologische rol

   Ectomycorrhiza, te vinden onder dennen; voorkeur voor kalkrijke bodems

8. Seizoen

   Herfst in Centraal-Europa; november tot januari in Zuid-Portugal.

Gelijksoortige soorten

1. Hygrophorus hypothejus

   Heeft een bruinachtige hoed, maar onderscheidt zich door zijn gele lamellen en geelachtige stengel.

2. Hygrophorus persoonii

   Het vruchtlichaam ziet er ongeveer hetzelfde uit, maar de soort komt alleen voor in loofbossen met eik (Quercus) en beuk (Fagus). Het vlees wordt groenig met een ammoniakoplossing.

3. Hygrophorus olivaceoalbus

   Een minder robuuste soort met vaak donkere, ruw gebandeerde stamversiering, die voorkomt bij de fijnspar (Picea), vaak in mos. Het vlees van de stengel verkleurt tot oranjerood met een ammoniakoplossing.

Taxonomie en naamgeving

Het basioniem van deze soort werd vastgesteld in 1899, toen de Duitse natuuronderzoeker Max Britzelmayr (1839 - 1909) hem de binominale wetenschappelijke naam Hygrophorus latitabundus gaf, waarmee hij tegenwoordig algemeen bekend is.

Synoniemen van Hygrophorus latitabundus zijn Hygrophorus olivaceoalba var. obesus (Bres.) Rea.

Hygrophorus, de genusnaam, komt van hygro- wat vocht betekent, en -phorus wat drager betekent; deze schimmels bevatten niet alleen veel water, maar zijn ook vochtig en kleverig of slijmerig.

De specifieke epitheton latitabundus komt uit het Latijn en kan een combinatie zijn van latit- (de betekenis is onduidelijk) en -abundus wat overvloedig betekent. Het enige waar deze houtwaszwam een overvloed aan heeft is slijm, dat de hoed en steel bedekt.

Bronnen:

Foto 1 - Auteur: Benutzer:Paffka (CC BY 3.0 Onbewerkt)

Foto 2 - Auteur: Holger Krisp (CC BY 4.0 International)

Foto 3 - Auteur: Pau Cabot (CC BY-SA 3.0 Onbewerkt)